„Форин Полиси“: На светот му се заканува нова војна, може да започне веќе кон крајот од август

Точка

12/08/2025

20:36

4.854

Големина на фонт

а а а

Израел речиси сигурно ќе започне нова војна со Иран пред декември, а конфликтот би можел да започне уште кон крајот на август, пишува „Форин Полиси“.

Иран, од своја страна, очекува напад и се подготвува за него. Додека во првата војна, Техеран играше на долг рок, темпирајќи ги своите ракетни напади во очекување на долготраен конфликт, во следната рунда веројатно ќе удри решително од самиот почеток.

Целта ќе биде да се уништи секоја идеја дека Иран може да се потчини на израелската воена доминација. Како резултат на тоа, претстојната војна ќе биде многу покрвава од првата.


Доколку американскиот претседател Доналд Трамп повторно попушти на израелскиот притисок и се придружи на борбата, САД би можеле да се најдат во тотална војна со Иран што би го направила конфликтот во Ирак да изгледа како помала операција.

Неисполнетите цели на јунската војна

Јунската војна на Израел никогаш не била само за нуклеарната програма на Иран. Станувало збор за промена на рамнотежата на моќта на Блискиот Исток, при што нуклеарните капацитети на Иран се важен, но не и одлучувачки фактор. Повеќе од две децении, Израел ги притиска САД да преземат воена акција против Иран со цел да го ослабат и да воспостават поволна регионална рамнотежа – онаа која не можат да ја постигнат сами.


Во овој контекст, израелските напади имаа три главни цели: да ја ослабат нуклеарната инфраструктура на Иран, да ги вовлечат САД во директен воен конфликт со Иран и да го обезглават иранскиот режим и да ја претворат земјата во нова Сирија или Либан – земји што Израел може да ги бомбардира неказнето. Само првата цел беше постигната, и тоа само делумно. Трамп не ја уништи нуклеарната програма на Иран, ниту ја врати на почетна точка.


Неуспешната стратегија на Израел

Другите две израелски цели се покажаа како целосни неуспеси. И покрај почетните разузнавачки успеси, како што е атентатот на 30 високи команданти и 19 нуклеарни научници, Израел успеа само привремено да ја наруши иранската команда. Во рок од 18 часа, Иран ги замени повеќето од своите команданти и започна моќен ракетен напад, демонстрирајќи ја својата способност да апсорбира значителни загуби и да возврати.

Израел се надеваше дека почетните удари ќе предизвикаат паника во иранскиот режим и ќе го забрзаат неговиот колапс. Според „Вашингтон пост“, агенти на Мосад кои зборуваат фарси се јавувале на високи ирански функционери и им се заканувале на нивните семејства, барајќи јавно да го осудат режимот.


Сепак, нема докази дека некој генерал попуштил, а кохезијата на режимот остана недопрена. Спротивно на очекувањата, убиствата на командантите не доведоа до протести, туку наместо тоа ги обединија Иранците околу знамето, поттикнати од бран на национализам.


Многу Иранци сега се лути што одвраќањето на Иран се покажа како недоволно. „Порано бев еден од оние што скандираа за време на протестите дека иранските пари не треба да се испраќаат во Либан или Палестина. Но, сега разбирам дека бомбите со кои сите се соочуваме се исти, и ако немаме силна одбрана низ целиот регион, војната доаѓа кај нас“, му рече еден уметник од Техеран на професорот Наргес Баџогли од Универзитетот Џонс Хопкинс.

Логиката на новиот напад

Фактот дека Израел не успеа да воспостави трајна воздушна доминација без американска поддршка ја прави новата офанзива многу веројатна. И израелскиот министерот за одбрана, Израел Кац и началникот на Генералштабот, Ејал Замир сигнализираа дека јунската војна беше само првата фаза. Замир додаде дека Израел „сега влегува во ново поглавје“ од конфликтот.


Израел е решен да му одземе време на Иран за обнова на својот ракетен арсенал и воздушна одбрана. Оваа логика е централна за израелската стратегија на „косење трева“: напаѓајте превентивно и постојано за да ги спречите противниците да развијат капацитети што би можеле да ја загрозат воената доминација на Израел. Со оглед на тоа што Иран веќе ги обновува своите ресурси, Израел има поттик да напаѓа што порано, особено бидејќи политичките пресметки стануваат посложени како што САД влегуваат во изборна сезона.

Иран подготвува порешителен одговор

За да ја разбијат илузијата дека стратегијата на Израел функционира, иранските лидери веројатно ќе нападнат силно и брзо на самиот почеток од следната војна.

„Доколку агресијата се повтори, нема да се двоумиме да одговориме на порешителен начин и на начин што ќе биде НЕВОЗМОЖНО да се скрие“, објави иранскиот министер за надворешни работи, Абас Аракчи, на Икс. Иранското раководство верува дека цената за Израел мора да биде неподнослива, во спротивно Тел Авив постепено ќе ги уништи нивните одбранбени капацитети.

Исходот од следната војна ќе зависи од тоа која страна научила повеќе и дејствувала побрзо. Може ли Израел да ги обнови своите пресретнувачи побрзо отколку што Иран може да ги обнови своите лансери? Дали Мосад ги потрошил своите ресурси во првата војна? Дали Иран научил повеќе за пробивање на израелската одбрана отколку што Израел научил за затворање на своите дупки? Засега, ниту една страна не може да биде сигурна за одговорите.

Дилемата на Трамп

Одговорот на Трамп на втората војна би можел да биде одлучувачки. Се чини дека не е склон кон долготраен конфликт. Политички, неговите првични напади предизвикаа раздор во движењето МАГА, а воено, 12-дневната војна откри критични недостатоци во американските ракетни резерви.


Сепак, со давањето зелено светло за првите напади, Трамп падна во израелска стапица од која тешко може да се извлече. Ограничениот ангажман веројатно повеќе не е опција. Трамп ќе мора или целосно да се приклучи на војната или да остане настрана, а второто бара отпор на израелскиот притисок, за што досега не покажа ниту волја ниту сила, заклучува „Форин полиси“.