Цените на ски-пасовите продолжуваат да растат, поради што зимувањето и скијањето стануваат недостижни за сè поголем број луѓе. Сепак, не е секаде така.

Во француските Алпи постои едно скијалиште кое, не од желба туку од нужда, оваа зима нуди скијање без никаква наплата. Да, добро прочитавте – бесплатно скијање за сите. Станува збор за Сен-Коломбан-де-Вилар, мало село во областа Савоја, сместено на надморска височина од 1.100 метри.

Причините за оваа одлука, за жал, воопшто не се радосни. Финансискиот минус на скијалиштето нагло се продлабочил во претходните две години, па општината, по повеќемесечна неизвесност, одлучила оваа зима воопшто да не продава ски-пасови, за да избегне дополнителни загуби. Парадоксално, токму таа одлука би требало да донесе заштеди.

Скијалиштето е во минус повеќе од 20 години

Како што истакнал градоначалникот Пјер-Ив Бонивар, скијалиштето во Сен-Коломбан-де-Вилар работи со загуба речиси 25 години. Иако годишниот дефицит на почетокот изнесувал меѓу 400.000 и 600.000 евра, во последните сезони тој значително пораснал, главно поради сè понепредвидливите снежни врнежи. Само оперативниот минус во 2025 година достигнал еден милион евра.

За општина чиј вкупен годишен буџет изнесува 2,7 милиони евра, ситуацијата станала неодржлива.

„Речиси 40 отсто од буџетот одеше за покривање на активност која постојано создава загуби“, изјавил Бонивар за „Euronews Travel“, со напомена дека францускиот закон не дозволува ваквата практика неограничено да продолжи.

Финансискиот притисок довел и до интервенција на префектурата, која наложила драстично намалување на трошоците, дури и по цена на делумно или целосно затворање на ски-лифтовите. Дополнителен удар било и прекинувањето на поврзаноста со ски-центарот Ле Сибел, четвртиот по големина во Франција, чиј дел бил Сен-Коломбан-де-Вилар од 2003 година.

Наплатата на ски-пасови би била поскапа опција

И покрај обидите да се најде решение во соработка со управителите на жичарниците и надворешни партнери, одржлив економски модел не бил пронајден. Наместо целосно згаснување на скијањето, општината се одлучила за компромис – драстично намалување на скијачката зона, со задржување на помал дел наменет за локалното население и посетителите.

„Преминот од поврзано скијалиште кон целосен прекин на работата би бил премногу брутален“, рекол градоначалникот, особено поради локалните угостители и претприемачи.

Така се родила идејата за бесплатно скијање, а бројките ја потврдија. Продажбата на ски-пасови би барала ангажирање вработени на касите и одржување на системот, што би чинело меѓу 36.000 и 41.000 евра по сезона, додека очекуваните приходи од почетничките карти би изнесувале само околу 18.000 евра.

„Искрено, поевтино нѝ е да не наплаќаме ништо. Звучи како економски апсурд, но од финансиска страна има смисла“, признал Бонивар.

Општината проценува дека бесплатно скијање оваа зима ќе чини меѓу 150.000 и 200.000 евра, околу пет пати помалку отколку минатата сезона. Загубата и понатаму постои, но е поднослива.

Помало скијалиште насочено кон семејства и почетници

Во пракса, скијалиштето ќе функционира во поскромен обем: две влечници и една подвижна лента за деца, првенствено наменети за почетници и семејства. Дали овој експеримент ќе привлече поголем број посетители, останува да се види, особено имајќи ги предвид сè понеизвесните снежни услови на оваа надморска височина.

За градоначалникот, оваа зима претставува преодна фаза, а не трајно решение.

„На 1.100 метри надморска височина, алпското скијање на долг рок е осудено на исчезнување. Предизвикот е планинските села на средна надморска височина повторно да се осмислат преку поразновидна туристичка понуда – болен, но неопходен пресврт за заедниците што со децении зависеле од скијањето“, нагласил Бонивар, со напомена дека климатските промени во Алпите напредуваат побрзо отколку што се очекувало.

Туризам и надвор од скијањето: зимски и летни алтернативи

Покрај бесплатното скијање за почетници, општината работи на проширување на туристичката понуда, и во зима и во текот на летото. Патеки за снегоодалки и зимски прошетки веќе се достапни, особено на сончевите падини каде што снегот брзо се топи.

Како што истакнал градоначалникот, конфигурацијата на теренот, со големи јужни експозиции и слабо задржување на снегот, го прави потпирањето исклучиво на алпското скијање сè потешко.

Наместо тоа, Сен-Коломбан-де-Вилар сака да се сврти кон своите предности како автентична, недопрена алпска долина. Планинарењето, пешачките патеки и престојот во природа треба да добијат на значење, додека летниот туризам веќе сега бележи стабилен број посетители.

„Досега речиси целата енергија, време и пари ги вложувавме во скијачка дејност што постојано создаваше загуби. Оваа одлука нѝ овозможува да ослободиме ресурси и да размислуваме за нешто поинакво“, објаснил Бонивар.

Сепак, таквата трансформација бара време. Развојот на вистински четирисезонски туристички модел подразбира и јавни вложувања и поддршка од локалните стопанственици, што, како што признал градоначалникот, не може да се оствари преку ноќ.