Во 2022 година, луѓето произвеле околу 62 милиони тони е-отпад – доволно за да се наполнат повеќе од 1,5 милиони камиони за ѓубре.
Ова е зголемување од 82 отсто во споредба со 2010 година, а се очекува да достигне 82 милиони тони до 2030 година, пишува „Саенс алерт“ (Science Alert).
Овој е-отпад вклучува стари лаптопи и телефони, кои содржат вредни материјали како злато. Помалку од една четвртина од тој отпад се собира и рециклира правилно. Сепак, нова техника што научниците ја развија за безбедно и одржливо вадење злато од електронски отпад би можела да помогне да се промени тоа.
Професорот Џастин Чокер, од Универзитетот Флиндерс, ја објаснува техниката:
„Нашата нова техника за екстракција на злато, која ја опишуваме во труд објавен во списанието „Nature Sustainability“, би можела да го направи рударството на злато во мал обем помалку токсично за луѓето – и за планетата.“
Нашиот интердисциплинарен тим од научници и инженери разви нова техника за вадење злато од руда и електронски отпад. Нашата цел беше да обезбедиме побезбедна алтернатива на живата и цијанидот и да ги намалиме здравствените и еколошките последици од рударството на злато.
Претходно беа предложени многу техники за екстракција на злато од руда или електронски отпад, вклучувајќи методи без жива и цијанид. Сепак, многу од овие методи се ограничени во брзината, приносот, обемот и цената. Честопати овие методи се фокусираат само на еден чекор во целиот процес на добивање злато, додека рециклирањето и управувањето со отпадот се занемаруваат.
Спротивно на тоа, нашиот пристап ја земаше предвид одржливоста во текот на целиот процес на екстракција, обновување и рафинирање на злато. Нашата нова технологија користи хемикалија која често се користи за дезинфекција на вода и чистење на базени – трихлороизоцијанурична киселина.
Кога оваа широко достапна и евтина хемикалија се активира со солена вода, таа може да реагира со злато и да го претвори во растворлива форма.
За да го извлечеме златото од растворот, дизајниравме полимер-апсорбент богат со сулфур. Апсорбентните полимери одделуваат одредени супстанции од течности или гасови, а нашиот полимер се создава со спојување на основниот градежен блок (мономер) преку верижна реакција.
Нашиот полимер е интересен бидејќи потекнува од елементарен сулфур – евтина и широко достапна суровина. Нафтената индустрија произведува повеќе сулфур отколку што може да користи или продаде, па затоа нашата синтеза на полимери е нова примена за овој недоволно искористен ресурс.
Нашиот полимер беше способен селективно да врзува и отстранува злато од растворот, дури и кога во смесата беа присутни многу други метали.
Демонстриравме едноставни методи на испирање и екстракција на руди, електронски плочи од застарени компјутери и научен отпад. Важно е да се напомене дека развивме и методи за регенерација и рециклирање и на хемикалии за испирање и на апсорптивни полимери. Исто така, воспоставивме процеси за третман и повторна употреба на водата што се користи во процесот.
При развојот на рециклирачкиот апсорбирачки полимер, смисливме и нови решенија: го направивме полимерот користејќи светлина, а потоа го „деградиравме“ откако го врзавме златото. Овој метод на рециклирање го претвори полимерот назад во неговиот почетен мономер и го одвои од златото.
Рециклираниот мономер потоа би можел повторно да се преработи во полимер што врзува злато – што е важно бидејќи покажува дека процесот е во согласност со принципите на кружна економија.
Во идната работа, планираме да соработуваме со индустријата, владите и невладините организации за да го тестираме нашиот метод во рударството во мал обем. Нашата долгорочна цел е да обезбедиме сигурен и безбеден метод за екстракција на злато, што ја елиминира потребата од екстремно токсични хемикалии како што се цијанид и жива.
Многу предизвици претстојат, вклучително и зголемување на производството на апсорбирачки полимери и процеси на хемиско рециклирање. За методот да биде прифатен, ќе треба да се осигураме дека брзината, приносот и цената се конкурентни со традиционалните методи за рударство на злато. Нашите прелиминарни резултати се охрабрувачки, но има долг и сложен пат пред новите техники да ги заменат цијанидот и живата.
Нашата поширока мотивација е да ја поддржиме егзистенцијата на милионите занаетчиски и мали рудари кои се потпираат на жива за вадење злато.
Тие обично работат во оддалечени и рурални области, каде што има малку други економски можности. Нашата цел е да им помогнеме да ја одржат својата економска одржливост, нудејќи им побезбедни алтернативи на живата. Слично на тоа, порастот на „урбаното рударство“ и рециклирањето на е-отпад би имале корист од безбедни и едноставни методи за екстракција на скапоцени метали.
Успешното вадење злато од е-отпад, исто така, ќе ја намали потребата од примарно рударство и со тоа ќе го намали неговото влијание врз животната средина.“
