Декември 2025 година ќе остане запаметен како месецот кога Скопје повторно престана да биде град и се претвори во тивка гасна комора. Смогот не дојде ненадејно, ниту пак е изненадување – но овојпат дојде во момент кога целата власт е во едни раце. И токму затоа, ова не е само еколошка катастрофа, туку и првиот суров судир на апсолутната власт со реалноста.
Утро како од апокалипса
Наутро, на 20 декември, Скопје се разбуди без хоризонт. Зградите исчезнаа во сивилото, улиците изгледаа напуштено, а воздухот беше тежок, леплив и опасен. Мерните станици безмилосно покажуваа бројки далеку над дозволеното, вметнувајќи го градот во неславниот врв на најзагадени метрополи во светот.
Истата судбина ја делеа и Кичево и Струмица – градови каде што државата беше принудена да прогласи итни мерки. Бремените жени и хронично болните беа испратени дома, како да се работи за воена состојба, а не за секојдневие во „европска“ држава.
Фото: СДК
Кога лекарите алармираат, системот молчи
Посебна тежина доби јавното предупредување на д-р Андон Чибишев, еден од најпознатите токсиколози во земјата. Неговиот апел – децата да не излегуваат надвор – звучеше како последен крик на разумот во систем кој очигледно задоцнил.
[Со ваков поглед се разбудија Скопјани на 20 декември 2025 година, ектремно загаден воздух]
Но пораката на Чибишев беше уште пострашна: проблемот не е само во ПМ честичките, туку во отровниот коктел што тие го носат. Микс од хемикалии што тивко и систематски ги напаѓа срцето и белите дробови. Кога вакво предупредување доаѓа од човек близок до власта, тоа не е опозиција – тоа е признание за пораз.
Фото: Вечер
Нема повеќе „пинг-понг“ со вината
Политичкиот контекст овојпат е клучен. По локалните избори во октомври, ВМРО-ДПМНЕ ја заокружи власта – и централно, и локално. Орце Ѓорѓиевски, новиот градоначалник на Скопје, ја презеде функцијата со ветувања за ред, систем и решенија. Само месец и половина подоцна, градот исчезна под магла.
Овојпат нема Данела Арсовска на која може да ѝ се префрли одговорноста. Нема СДСМ во Владата. Премиерот Христијан Мицкоски и градоначалникот се од иста политичка кујна. Изговорите за „наследен хаос“ звучат сѐ потивко додека граѓаните дишат сѐ потешко.
Политичкиот кредит почна да се троши уште пред да се отпечати првата фактура.
Фото: ТВ24
Бетонскиот кафез на Скопје
Експертите одамна го знаат виновникот: непланското градење. Скопје е претворено во лавиринт од бетон, каде што воздухот нема каде да помине. „Кањоните“ од згради ја затворија котлината, а профитот стана поважен од здравјето.
Ова не е проблем од вчера, но е директен резултат на години урбанистички криминал, аминуван од општини, инвеститори и политики без визија. Иако новата власт најавува ревизии на урбанистичките планови, вистината е брутална: штетата е веќе направена, а загадувањето е нејзин видлив доказ.
Фото: Сител
Сиромаштијата како најголем загадувач
Под маглата се крие уште една вистина – економската. Мирисот на изгорено дрво, пластика и отпад открива дека илјадници семејства немаат избор. Греат како што знаат и можат, затоа што чистото греење е луксуз, не стандард.
Енергетската транзиција и гасификацијата звучат добро на прес-конференции, но зимата 2025 јасно покажува дека тие ветувања не стигнале до домовите. Македонија останува заглавена во маѓепсан круг: сиромаштијата го загадува воздухот, а загадениот воздух ја прави нацијата болна и посиромашна.
Скопје денес не е само град под смог. Тоа е огледало на системскиот неуспех. И за првпат по долго време, сите погледи се вперени во една адреса – таму каде што е концентрирана целата моќ, и каде што повеќе нема простор за бегање од одговорноста.
