Отворањето на Дигиталната уметничка галерија (DAG) во Гориција, најголемиот дигитален тунел во Европа, го става овој пограничен град на меѓународната мапа на современа уметност.
Проектот ја трансформирал историската галерија „Бомби“ во импресивен простор долг над 300 метри, од кои 100 метри се целосно обложени со ЛЕД екрани од најновата генерација, со вкупно илјада квадратни метри дигитален простор, пренесе ртс.
Дигиталната уметничка галерија беше отворена на 16 декември и е еден од симболичните настани во рамките на програмата „GO! 2025“ – Европска престолнина на културата. Проектот е реализиран во рамките на Националниот план за закрепнување и одржливост (Piano Nazionale di Ripresa e Resilienza), кој ги поврзува технологијата и архитектонското наследство, враќајќи му ги на градот јавните и пристапните простори наменети за граѓаните и посетителите на градот.
Автор на инсталацијата е Рефик Анадол (Истанбул, 1985), мултимедијален уметник и еден од најважните пионери на уметноста базирана на вештачка интелигенција. Тој е директор на студиото „Рефик Анадол“ во Лос Анџелес и предава на Универзитетот во Лос Анџелес.
Неговите дела се изложени во водечки институции низ целиот свет, вклучувајќи ги „MoMA“, „Centre Pompidou“, „Serpentine Galleries“, „Palazzo Strozzi“ и „Sphere“ во Лас Вегас.
За Анадолу, архитектурата не е рамка, туку жива површина: „Таа не е направена од ѕидови и прозорци, туку од можности. Јас ја користам светлината како материјал, а податоците како пигмент“.
Со овој проект, галеријата станува јавно уметничко дело, ослободено од традиционалните музејски граници.
Инсталацијата, наречена „Дата тунел“, го трансформира просторот во дигитален организам во постојана трансформација. Долж преминот, во реално време, настануваат органските форми инспирирани од природата – ботанички текстури, океански струења и атмосферски ритми – создавајќи континуиран визуелен и звучен тек.
Во срцето на проектот е системот за вештачка интелигенција „Large Nature Model“ трениран на милиони визуелни и звучни податоци собрани во различни екосистеми низ планетата. Податоците се избрани според строги етички критериуми и не ја имитираат природата, туку ги откриваат нејзините димензии невидливи за човечкото око.
„Ова не е слика, туку тродимензионална скулптура од податоци што комуницира со архитектурата и телото на посетителот“, објаснил Анадол.
На отворањето присуствувал и претседателот на регионот Венеција Џулија, Масимилијано Федрига, кој ја истакнал стратешката важност на проектот.
„Во текот на годината како Европска престолнина на културата, сакавме да оставиме зад себе трајна културна инфраструктура. Ова дело е почеток на еден процес – просторот треба понатаму да се развива преку настани и програми што ќе ја позиционираат Горица како престолнина на дигиталната уметност“, изјавил тој.
Проектот, исто така, се осврнува на прашањето за одржливост, од потеклото на податоците до енергијата потребна за обука на модели на вештачка интелигенција. „Природата е веќе форма на вештачка интелигенција“, рекол уметникот, „A податоците се меморијата на светот – идентитети, емоции, приказни. Улогата на уметникот денес е да го толкува таа меморија“, додал тој.
Така, просторот за премин станува место за контемплација, мост помеѓу историјата на Горица и нејзината дигитална иднина – јавно уметничко дело кое не се набљудува, туку низ кое се поминува.
Денес
