Првата сцена од филмот „Дегустаторки“ се случува во ноември 1943 година во источнопруското село Грос-Парч (денешен Парч, Полска). Младата жена по име Роза Зауер (Елиза Шлот) бега од нејзиниот бомбардиран стан во Берлин и се вселува кај нејзиниот свекор и свекрва кои живеат таму. Нејзиниот сопруг, германски војник, се бори во Украина.

На само неколку километри од селото, скриено во густа шума опкружена со бодликава жица, се наоѓа „Волчјото дувло“ – воениот штаб на Адолф Хитлер на Источниот фронт.

Набргу по нејзиното пристигнување, Роза се наоѓа меѓу група жени кои се насилно регрутирани од СС-овците. Жените секојдневно се возат до тајниот комплекс на Хитлер за да ја дегустираат храната.

Без кога било да го видат, жените знаат дека нацистичкиот „фирер“ има многу непријатели и дека неговите оброци – а со тоа и нивните – може да бидат отровни. Иако многу Европејци во тоа време очајнички сакале храна среде војната, овие раскошни оброци биле извор на терор за жените.

Среде тензијата, Роза развива тајна врска со поручникот на Ес-Ес, Циглер (Макс Римелт) и се спријателува со срамежливата жена во групата, Елфрид (Алма Хасун), која има добри причини да биде дискретна.

Германскиот филм, во режија на италијанскиот режисер Силвио Солдини („Леб и лалиња“, 2000 година), е заснован на најпродаваниот роман на Росела Посторино „Le assaggiatrici” (2018), кој е преведен на повеќе од 30 јазици, вклучително и англиски под наслов „На масата на волкот“.

Режисерот, кој работеше со германски актери и самиот не го зборуваше јазикот, претходно избегнуваше да режира историски драми, но една од причините што го мотивираше да го адаптира романот е тоа што се фокусира на жените, што е невообичаено за приказна од Втората светска војна. Солдини за ДВ вели дека му се допаѓа и тоа што приказната не им суди на двата главни лика, Роза Зауер и Алберт Циглер, кои се „едноставно човечки суштества, и покрај тоа што се фатени во запчениците на ужасниот систем“.

Врз основа на приказната на Маргот Велк

Романот на Посторино бил инспириран од сведочењето на една жена по име Маргот Велк. Таа никогаш не зборувала за искуствата од Втората светска војна, но на 95-годишна возраст, во декември 2012 година, почнала да дава интервјуа за медиумите.

Таа се присетила како околу две и пол години, почнувајќи од 1942 година, била меѓу 15-те млади жени кои морале да ја вкусат храната подготвена за „Волчјото дувло“.

Филмот го прикажува регрутирањето на дегустаторки и дневниот распоред, како што го опиша Велк.

Велк изјави дека таа преживеала благодарение на поручникот кој ја качил во воз за Берлин во 1944 година. Тој знаел дека советската војска била само неколку километри оддалечена од „Волчјото дувло“. По војната, таа повторно се сретнала со поручникот, кој ѝ кажал дека сите други дегустаторки на храна од нејзината група биле стрелани од советски војници.

Нејзиното бегство ја инспирирало Посторино да вклучи љубовна врска во нејзиниот роман; авторката шпекулираше дека Велк била спасена затоа што развила привилегирана врска со еден од СС-чуварите.

Ако некогаш се случило нешто помеѓу дегустаторот и поручникот, Велк не го спомна тоа во нејзините интервјуа.

Во интервју за „Шпигел” во 2013 година, таа навистина спомна дека била силувана од офицер на Ес-Ес додека работела како дегустаторка. Советските војници исто така ја силувале повеќепати откако се вратила во Берлин. Повеќе од една година по завршувањето на војната, таа повторно се сретнала со нејзиниот сопруг, кој исто така бил трауматизиран од неговите воени искуства.

Посторино се обидела да стапи во контакт со Велк за да ја интервјуира за романот, но постарата жена починала во 2014 година пред да можат да разговараат.

Недостаток на историски докази

По објавувањето на документарниот филм со Маргот Велк во 2014 година, германскиот историчар Свен-Феликс Келерхоф истакна дека е малку веројатно приказната да е вистинита.

Во својата статија за дневниот весник „Велт”, тој пишува дека Хитлер во последните години од животот имал дигестивни проблеми и дека наместо оброците подготвени за неговиот најтесен круг соработници, ангажирал диететичар кој му подготвувал специјални оброци во посебна кујна во близина на неговиот бункер, во „Sperrkreis 1″ (Безбедносна зона 1). Затоа, не би имало многу смисла храната да се транспортира надвор од оваа строго ограничена област за ја вкуси група жени пред оброците на Хитлер.

Во својата нова книга „Пред падот: Годините на Хитлер во волчјото дувло“, Феликс Бор пишува дека првата диететичарка која готвела одделно за Хитлер, Хелене фон Екснер, била ангажирана во јули 1943 година.

Пред тоа, готвачот по име Ото Гинтер подготвувал оброци во големи тенџериња за нацистичките водачи сместени во „Волчјото дувло“.

Надвор од внатрешниот круг на Хитлер, до 2.000 луѓе работеле во „Волчјото дувло“.

Дали можеби жените требало да пробаат друга храна, додека им било кажано дека тоа се оброците на Хитлер?

Во својата книга, во која детално ја опишува организацијата на секојдневниот живот во „Волчјото дувло“, Бор го споменува сведочењето на Велк само во фуснота, истакнувајќи дека ниту еден друг историски извор не ги поддржува нејзините тврдења. Како што потврди за ДВ, при неговото интензивно истражување на структурите на „Волчјото дувло“, „не нашол извори кои ја потврдуваат приказната на Маргот Велк“, но, додава, „не најдов ниту документи што го докажуваат спротивното“.

На Солдини не му пречат какви било потенцијални историски неточности: на крајот на краиштата, истакнува тој, „филмот е заснован на роман, а не на вистинска приказна“.

Приказната што беше раскажана останува релевантна, додава тој, бидејќи филмот покажува паралели со актуелните настани во светот. Како и дегустаторките, сите ние можеме да го почувствуваме денешното политичко насилство – дури и ако ја имаме привилегијата да јадеме добри оброци.

Преживување обид за атентат како знак на промисла

Едно нешто што историчарите дефинитивно добро го документираа се различните обиди за атентат врз Хитлер. Откриени се најмалку 42 заговори.

Најпозната е операцијата „Валкир“, во која офицерите на Вермахтот, предводени од Клаус фон Штауфенберг, се обидоа да го убијат Хитлер во „Волчјото дувло“ со активирање експлозив скриен во актовка.

Овој неуспешен обид за атентат на 20 јули 1944 година е исто така тематизиран во филмот преку вистинска радио емисија на Хитлер, во која тој го опишува нападот во кој загинаа четири лица, а беа повредени уште 20.

„Јас сум целосно неповреден, освен многу мали гребнатини на кожата, модринки или изгореници“, изјави тогаш лидерот на нацистичка Германија. Како и Доналд Трамп по обидот за атентат во јули 2024 година, Хитлер го сметал фактот дека го преживел нападот практично неповреден како знак на судбината: „Го сфаќам како потврда на промислата да продолжам да ја следам целта на мојот живот, како што правев досега“.