Израел во петокот изврши смртоносни удари врз ирански воени и нуклеарни објекти, што доведе до ескалација на тензиите меѓу овие два стари ривали. Овој преседан во нападите предизвика аларми низ целиот регион. Двете земји имаат бурна историја на меѓусебни напади.

Во април 2024 година, се сомнева дека израелски воздушен напад врз иранската амбасада во Дамаск усмрти седум офицери на Иранската револуционерна гарда (IRGC).

Ескалацијата кулминираше во октомври 2024, кога Иран испука ракети врз израелски цели, по што Израел возврати со бомбардирање на ирански воени локации, при што загинаа четворица ирански војници.

Израелските напади во октомври и април ја погодија клучната иранска мрежа на С-300 противвоздушна одбрана и опрема за производство на погонско гориво за балистички ракети, објави NBC News.

Во истиот извештај, воени експерти и поранешни официјални лица од САД и Израел процениле дека Израел може да нанесе „сериозна штета“ на иранската нуклеарна програма, но дека му недостигаат тешки бомби и летала за успешно уништување на подземните објекти на Иран. Според нив, Иран најверојатно ќе ги премести сите нуклеарни капацитети под земја по овој напад.

Споредба на воените сили меѓу двете ривалски земји:

Системи за противвоздушна одбрана

Според The Military Balance 2023, израелскиот систем „Iron Dome“ претставува основа на воздушната одбрана, со радар што детектира проектили според нивната брзина и насока. Проектили кои не претставуваат закана се оставаат да паднат на празен терен, додека оние опасните се пресретнуваат со проектили.

Иран во февруари минатата година распореди краткодометен систем „Азарахш“, со инфрацрвена детекција, радар и електро-оптички системи за пресретнување цели.

Број на воени лица

Според Al Jazeera, Иран има 610.000 активни воени лица:

• 350.000 во армијата

• 190.000 во Револуционерната гарда

• 18.000 во морнарицата

• 37.000 во воздухопловството

• 15.000 во воздушна одбрана

o 350.000 резервисти

Израел има 169.500 активни воени лица:

• 126.000 во армијата

• 9.500 во морнарицата

• 34.000 во воздухопловството

o 465.000 резервисти

Воена потрошувачка

Според извештај на "SIPRI" објавен во април, воената потрошувачка на Иран во 2024 паднала за 10%, на 7,9 милијарди долари, поради санкциите.

Во спротивност, Израел потрошил 46,5 милијарди долари — зголемување од 65% поради офанзивата во Газа, при што загинаа над 55.000 Палестинци.

Воздухопловни сили

Израел има 345 борбени авиони и 43 јуришни хеликоптери. Иран има 312 борбени авиони под воздухопловството и 23 под "IRGC", како и 57 хеликоптери (2 под воздухопловството, 50 под армијата и 5 под IRGC).

"Forbes" посочува дека и покрај изјавите на Иран дека ја обновил авијацијата по нападите во октомври, Израел извршил напад „речиси неказнето“, поради „занемарената состојба“ на иранската воена авијација.

Многу авиони, како "MiG-29", се стари над 35 години, без значајни надградби. "F-14 A Tomcat" се стари околу 50 години, а "F-4 Phantom II" и "F-5 Tiger" се последни од својата генерација што сè уште се во служба.

Копнени сили

Иран располага со:

• 10.513 тенкови

• 6.798 артилериски оружја

• 640 оклопни транспортери

• 50 хеликоптери (армија)

• 5 хеликоптери (IRGC)

Израел има:

• околу 400 тенкови

• 530 артилериски оружја

• 1.190 оклопни транспортери

Морнарица

Израел има:

• 5 подморници

• 49 патролни и крајбрежни борбени пловила

Иран има:

• 17 тактички подморници

• 68 патролни пловила

• 7 корвети

• 12 десантни бродови

• 11 десантни чамци

• 18 логистички и поддржувачки бродови

Балистички ракети

Иран поседува најмалку 12 типа балистички ракети со краток и среден дострел – од Тондар 69 (150 км) до Хорамшахр и Сеџил (до 2.000 км).

Израел има најмалку 4 типа балистички ракети со различен дострел: од ЛОРА (280 км) до Џерико-3 (од 4.800 до 6.500 км).

Нуклеарни капацитети

Според "Arms Control Association", Израел поседува околу 90 нуклеарни боеви глави.

Иран нема нуклеарно оружје, но спроведува нуклеарни активности за кои тврди дека се од мирољубив карактер. Ова предизвикува тензии со Израел и западните сили, особено САД.

Од април, Иран и САД одржаа пет рунди преговори — највисоко ниво на контакт по повлекувањето на САД од нуклеарниот договор во 2015 година за време на мандатот на Доналд Трамп.

Минатата недела, иранскиот врховен лидер ајатолах Али Хамнеи отфрли клучно барање на САД — да се откаже од збогатувањето ураниум — велејќи дека тоа е „100% против интересите на земјата“.