Ретроградна ејакулација е состојба при која спермата се враќа во мочниот меур, наместо да се исфрли преку пенисот за време на ејакулација. Иако генерално се смета за безопасна состојба, може да биде пречка за зачнување.

Ретроградната ејакулација, позната и како „сув оргазам“, се манифестира со недостаток на сперма (ејакулат) при ејакулација кај мажите, бидејќи спермата се враќа во мочниот меур.

Може да се појави акутно по неодамнешна медицинска процедура или воведување нов лек, а потоа да стане хронична (континуирана).

Ретроградната ејакулација е релативно честа појава. Статистиките покажуваат дека околу 4% од мажите кои се соочуваат со неплодност имаат ретроградна ејакулација. Сепак, вистинската распространетост е непозната, бидејќи оваа состојба често не се пријавува кај лекар – за овој проблем ретко се зборува воопшто.

Три типични знаци на ретроградна ејакулација

Три вообичаени симптоми ја карактеризираат ретроградната ејакулација:

• Суви оргазми (ејакулација без или со многу малку сперма);

• Заматена урина (поради присуство на сперма во мочниот меур);

• Неплодност (неможност за зачнување).

Треба да се напомене дека враќањето на спермата во мочниот меур може да предизвика пенлива урина (поради присуство на протеини од семената течност), што може да биде уште еден знак за ретроградна ејакулација.

Недостаток на сперма при ејакулација

Ретроградната ејакулација е форма на аспермија – група состојби кои се карактеризираат со недостаток на сперма при ејакулација. Други причини за аспермија се:

• машки хипогонадизам (низок тестостерон)

• опструкција на ејакулаторните канали (кога блокада го спречува протокот на сперма од телото)

Може ли ретроградната ејакулација да предизвика сексуална дисфункција?

Ретроградната ејакулација не предизвикува болка и се смета за безопасна, освен ако не предизвикува проблем со плодноста.

Тоа значи дека ретроградната ејакулација не предизвикува сексуална дисфункција, односно не влијае на способноста на мажите да постигнат ерекција или оргазам. Исто така, студиите покажуваат дека количината на сперма произведена при оргазам нема влијание врз интензитетот на сексуалното задоволство.

Сепак, ретроградната ејакулација може да биде извор на анксиозност и фрустрација за мажите и нивните партнерки. Ова обично е поголем проблем отколку што луѓето препознаваат.

Зошто настанува ретроградна ејакулација?

Ретроградната ејакулација е предизвикана од пренасочување на нормалниот тек на спермата. Во нормални околности, кружниот мускул (сфинктер на мочниот меур или уретрален сфинктер) автоматски се контрахира за време на ејакулацијата, спречувајќи ослободување на урина од мочниот меур и проток на сперма во мочниот меур.

Кај ретроградната ејакулација, овој мускул останува отворен и наместо спермата да излезе преку уретрата, таа со силни ејакулаторни контракции се турка во мочниот меур. Дури подоцна, при мокрење, спермата се исфрла од телото преку урината.

Постојат неколку причини за ретроградна ејакулација:

Дисавтономија

Ејакулацијата е резултат на сложен низ автономни (неволните) функции. Дисавтономијата е нарушување на автономните функции, вклучувајќи ги и оние поврзани со сексуалната функција. Кога е погоден машкиот репродуктивен систем, може да се јават проблеми како ретроградна, предвремена, одложена ејакулација или аноргазмија. Дисавтономијата може да биде примарна (генетска или непозната) или секундарна (како последица на друга болест што ги оштетува автономните нерви).

Дијабетес

Дијабетесот е една од најчестите форми на секундарна дисавтономија кај мажите со ретроградна ејакулација. Неконтролиран шеќер во крвта може да предизвика прогресивно оштетување на нервите што ја нарушува функцијата на кружниот мускул. Некои студии покажуваат дека 1 од 3 мажи со дијабетес на возраст од 35 до 55 години има проблеми со ејакулацијата како последица на нелекуван дијабетес. Други болести како мултиплекс склероза и Паркинсонова болест, исто така, може да бидат причина.

Хирургија

Различни операции може да ги оштетат нервите што ја регулираат контракцијата на кружниот мускул или да ја променат анатомијата на уретрата, што го зголемува ризикот од ретроградна ејакулација. Најчеста е трансуретралната ресекција на простатата (TURP), при која дури 75% од пациентите имаат некаков степен на ретроградна ејакулација. Операциите за рак на простата (простатектомија) и ретроперитонеална дисекција на лимфни јазли (често кај пациенти со рак на тестис) исто така се ризик фактор.

Повреда на 'рбетниот мозок

Повредите на 'рбетниот мозок може да ги оштетат нервните корени околу гениталниот и уринарниот тракт. Студиите покажуваат дека ретроградна ејакулација се јавува кај 17-29% од мажите со вакви повреди. Симптомите може да бидат хронични или повремени, зависно од локацијата и обемот на повредата.

Лекови

Неколку лекови може да предизвикаат ретроградна ејакулација, бидејќи влијаат на симпатичните нерви одговорни за контракцијата на кружниот мускул. Такви се:

• Лекови за простата (тамсулозин, алфузозин)

• Лекови за ADHD (атомоксетин)

• Антидепресиви (дулоксетин)

• Антипсихотици (клозапин, рисперидон)

• Лекови за висок крвен притисок (доксазозин, празозин)

Анализа на урина ја потврдува дијагнозата

Ретроградната ејакулација обично се дијагностицира со примерок од урина собран по ејакулација. Мажот прво ја празни бешиката, мастурбира до ејакулација, а потоа собира свеж примерок урина за лабораториска проверка. Ако во примерокот има голема количина сперма, се потврдува ретроградна ејакулација.

За да се исклучат анатомски причини за недостаток на сперма, се прави физички преглед на пенисот, тестисите и ректумот, а по потреба и други дијагностички тестови.

Ако сперма недостасува при ејакулација, но не се наоѓа ни во урината, можно е да има опструкција или оштетување на ејакулаторниот канал поради висока доза зрачење или операција на тестисите или простатата.

Кога е потребно лекување?

Ретроградната ејакулација обично не бара лекување освен ако не предизвикува неплодност. Во такви случаи, третманот зависи од основната причина.

На пример, ако е предизвикана од лекови, лекарот ќе ја промени дозата или лекот. Други видови третман бараат мислење од специјалист за плодност или уролог.

Лекови

Лековите може да помогнат во затегање на кружниот мускул и зголемување на излачувањето на сперма при ејакулација, што може да ги подобри шансите за зачнување.

Лекот имипрамин, трицикличен антидепресив, понекогаш се користи како прва линија на третман. Други лекови кои се користат за други медицински состојби, но се покажале ефикасни за ретроградна ејакулација, се:

• амоксапин (трицикличен антидепресив)

• ефедрин (деконгестив)

• хлорфенирамин (антихистамин)

• псевдоефедрин (назален деконгестив)

• мидодрин (вазодилататор)

• фенилефрин (назален деконгестив)

• бромфенирамин (антихистамин)

Овие лекови обично се земаат еден до два часа пред сексуален однос. Иако се потенцијално корисни, може да предизвикаат несакани ефекти како поспаност, вртоглавица и заматен вид.

Треба да се нагласи дека лековите не помагаат ако ретроградната ејакулација е предизвикана од трајно оштетување на простатата или тестисите поради радиотерапија.

Лекување на неплодност

Иако ретроградната ејакулација не спречува целосно да дојде до бременост, шансите се намалени. Ако лековите не даваат резултат, лекарите може да препорачаат интраутерина инсеминација (IUI). Со ваквите постапки, стапката на бременост по циклус може да се зголеми до 24%, што е блиску до стапката кај парови без проблем со неплодност.

Ако IUI не доведе до бременост, може да се разгледа вонтелесно оплодување (IVF) и други процедури.