Сепак, за екипажот на тој авион, модифициран бомбардер „B-29 Superfortress“, тоа бил само обичен ден од војната.

Тие, заедно со уште шест бомбардери, полетале од островот Тинијан носејќи сосема ново оружје за кое знаеле многу малку.

Мисијата ги одвела над Хирошима, град со околу 350.000 жители, каде во 8:15 часот по локално време ја фрлиле бомбата наречена „Little Boy“ (Мало момче), која експлодирала 43 секунди подоцна.

Од авионот, Хирошима изгледала покриена со густ облак од црн чад. Под нив, градот што штотуку го бомбардирале бил целосно уништен. Се проценува дека околу 80.000 луѓе загинале веднаш, додека десетици илјади други починале од повреди и радијациска болест. Три дена подоцна, друг американски бомбардер, „Bockscar“, ја фрлил втората атомска бомба, наречена „Fat Man“ (Дебел човек), врз градот Нагасаки. Судбината на овој јапонски град била слична на онаа на Хирошима.

Сепак, само еден член на мисијата изразил каење за своите постапки, додека другите верувале дека тоа било неопходно за да се заврши војната.

За нив, тоа бил „само уште еден работен ден“, како што го опишале во подоцнежните сведоштва. Сметале дека, во спротивно, Јапонците никогаш не би се предале, а резултатот би бил многу поголем број загинати – како меѓу американските војници, така и меѓу јапонските војници и цивили – со оглед на тоа дека единственото решение би била копнена инвазија.

Разбирливо, оние што останале во постојаниот состав на американските вооружени сили продолжиле со своите кариери без никакви пречки. Еден станал вицеадмирал, друг се истакнал како научник во областа на високите и нуклеарните технологии, трет како хемиски инженер, а некои работеле во авиокомпании, одбранбената индустрија, секторот за недвижности и слични области.

Сите подоцна изјавиле дека без колебање би го повториле својот чин, но имало и такви што со текот на времето почнале да ги ублажуваат ставовите, зборувајќи за жртвите со почит и сочувство.

Тибетс никогаш не страдал од несоница

Генералот Пол Тибетс, кој го именувал авионот „Enola Gay“ по својата мајка и кој управувал со него за време на мисијата, имал клучна улога во задачата за фрлање на атомската бомба врз Хирошима. Лично ги избрал членовите на екипажот, ја посетил строго доверливата лабораторија во „Los Alamos“ каде била конструирана бомбата и координирал многу детали од мисијата. Веднаш по бомбардирањето, Тибетс го вклучил автопилотот и легнал да одмори. Тоа не било последен пат кога спокојно спиел, и покрај свеста за она што го направил.

Во интервју од 1989 година, тој изјавил: „Се очекува дека не можам да спијам поради она што го направив … Можам да ве уверам дека никогаш не сум изгубил ниту една ноќ спиење поради тоа“.

Критиките што ги добивал ги сметал за „руска пропаганда“ и години по фрлањето на смртоносната направа од „Enola Gay“, со која светот влегол во нуклеарната ера, Тибетс никогаш не изразил грижа на совест.

„Моралноста на фрлањето на бомбата не беше моја работа. Ми беше доделена воена задача да ја фрлам бомбата и имав намера да го направам тоа најдобро што можам“, рекол тој во едно интервју.

И по Втората светска војна, Тибетс ја продолжил кариерата во военото воздухопловство на САД, а во 1946 година го извел познатиот нуклеарен тест на атолот Бикини. Исто така, во раните 1950-ти учествувал во развојот на новиот стратешки бомбардер „Boeing B-47 Stratojet“. Во 1966 година ја напуштил службата и работел за цивилната компанија „Executive Jet Aviation“, каде се пензионирал во 1987 година.

Починал во својот дом во Колумбус, Охајо, на 1 ноември 2007 година, на 92-годишна возраст. Последните години страдал од помали мозочни удари и срцева слабост и бил под палијативна нега. Зад себе ги оставил сопругата Андреа, со потекло од Франција, како и двајцата синови од првиот брак, Пол III и Џин, и синот Џејмс од вториот брак.

Тибетс побарал да не му се организира погреб ниту да му се подигне надгробен споменик, бидејќи се плашел дека противниците на бомбардирањето би можеле да го искористат таквото место за протести или да го осквернават. Во согласност со неговата желба, телото му било кремирано, а пепелта расфрлана над Ламанш, област над која многупати летал за време на војната.

Внукот на Тибетс, Пол В. Тибетс IV, ги следел стапките на својот дедо и дипломирал на Воздухопловната академија на Соединетите Држави во 1989 година, а во април 2006 година станал командант на 393. ескадрила на бомбардери, која управувала со авионите „B-2 Spirit“ во базата Вајтман, во сојузната држава Мисури.

„Употребата на атомската бомба на долг рок спаси животи“

Како и Пол Тибетс, и навигаторот на авионот „Enola Gay“, капетанот Теодор „Дач“ Ван Керк, немал каење за својата улога во бомбардирањето на Хирошима. Не само што верувал дека тоа било неопходно, туку самата мисија ја опишал како „не само рутинска, туку и лесна … Сè одело точно според планот“, рекол во усното сведоштво за Музејот на Втората светска војна.

Ван Керк сметал дека бомбардирањето спасило не само животи на американските војници, туку, според проценките, доколку имало инвазија на Јапонија, би загинале до четири милиони Американци, како и многу јапонски животи, кои, според тогашните проценки, можеле да достигнат и до 10 милиони.

„Искрено верувам дека употребата на атомската бомба на долг рок спаси животи. Многу животи беа спасени. Повеќето од нив беа јапонски“, рекол за агенцијата „Associated Press“ во 2005 година.

Ван Керк ја завршил службата со повеќе одликувања, а по војната продолжил со студии по хемиско инженерство на Универзитетот Бакнел.

Починал во јули 2014 година на 93-годишна возраст. Зад себе оставил четири деца.

Ни екипажот на „Bockscar“ не се каел

Генерал-мајорот Чарлс Свини, кој управувал со авионот „Bockscar“, бомбардерот што на 9 август фрлил бомба врз Нагасаки за време на својата прва борбена мисија, сметал дека тој чин бил неопходен.

„Имавме задача да ја извршиме и војна што требаше да се заврши“, напишал во својата книга од 2018 година „War’s End: An Eyewitness Account of America’s Last Atomic Mission“.

„Никогаш не ја доведов во прашање одлуката на претседателот Труман да го употреби секое оружје што му беше на располагање за да го заврши крвавиот судир, ниту тоа го правам денес“, пишува тој.

Неговиот копилот, потполковникот Фред Оливи, исто така верувал дека бомбата била потребна, но жалел за цивилните жртви.

„Не уживав во убивањето цивили“, рекол за „Chicago Tribune“.

По војната ја напуштил улогата на полковник, но продолжил да работи во Воздухопловната национална гарда на Масачусетс.

Во подоцнежните години од животот изведувал акробации со авиони со кои ја забавувал публиката. Починал на 16 јули 2004 година на 84-годишна возраст.

Некои членови на екипажот изразиле сочувство кон жртвите

Иако капетанот Теодор Ван Керк сметал дека бомбардирањето на Хирошима било неопходно, не се радувал на разорувањето.

„Се молам ниеден човек повеќе да не биде сведок на таква глетка. Таква страшна загуба, таков загуба на животи“, рекол за „Asia-Pacific Journal“ во 2005 година.

Слично на тоа, механичарот на летот во авионот „Enola Gay“, наредникот Вајат Дузенбури, немал каење за својата улога, но во 1985 година изјавил за „The Atlanta Journal“: „Не верувам дека некој може да биде среќен кога ќе одземе 100.000 животи“.

Копилотот, капетанот Роберт Луис, водел дневник за време на летот и по бомбардирањето напишал: „Боже мој, што направивме?“, што, според сеќавањето на еден член на екипажот, го изговорил и за време на мисијата. Иако ја бранел употребата на атомската бомба, Луис исто така запишал: „Ако поживеам сто години, никогаш нема да можам да ги избришам тие неколку минути од главата“.

Еден глас против нуклеарното вооружување

Утрото кога Хирошима била бомбардирана, еден од авионите „B-29 Straight Flush“ имал задача да провери дали временските услови се погодни за бомбардирање. Пилотот, капетанот Клод Изерли (кој ја завршил службата како мајор), не знаел дека „Enola Gay“ носи атомска бомба, но знаел дека се работи за специјална мисија. Тој им јавил на соборците дека времето е идеално, а кратко потоа дознал што направиле.

Таа информација, како што подоцна раскажувал, го прогонувала со години. „Чувствувам дека јас ги убив сите тие луѓе во Хирошима“, рекол подоцна на доктор од Управата за ветерани (според наводите на весникот „Evening Star“). Дури и лично им пишувал на жртвите од Хирошима барајќи прошка.

Подоцна станал гласен противник на нуклеарното вооружување, но Тибетс и многу други припадници на војската тврделе дека го искористувала политичката сцена со лева ориентација.

Сепак, во серија писма со германскиот филозоф и антинуклеарен активист Гинтер Андерс, кои подоцна биле објавени како книга „Burning Conscience: The Case of the Hiroshima Pilot Claude Eatherly“, Изерли јасно го изразил својот став против нуклеарното вооружување, надевајќи се дека „некој ќе ја пренесе пораката што ќе влијае на светот кон помирување и мир“.

„Можеби тоа ќе бидете вие. Ако можам да ви помогнам, сметајте на мене“, напишал Изерли.