Ефектот Скруџ: Психолозите ги проучувале многу богатите луѓе и дошле до разочарувачки заклучок

Точка

20/10/2025

09:06

879

Големина на фонт

а а а

Од Скруџ од „Божиќна приказна“ на Чарлс Дикенс до господин Бернс од „Симпсонови“, поп-културата е полна со зли, себични, богати луѓе. Сега, психолозите велат дека „ефектот Скруџ“ може да биде нешто повеќе од неправеден стереотип.

Истражувањата покажале дека постојат јасни врски меѓу зголеменото богатство и неетичкото однесување. Имено, се покажало дека побогатите луѓе имаат посилен себичен фокус на сопствените интереси и помалку сочувство кон страдањето на другите, пишува „Daily Mail“.

Можеби е лесно да се претпостави дека богатството ги претвора инаку добрите луѓе во себични поединци, но според зборовите на д-р Стив Тејлор, психолог на Универзитетот Лидс Бекет, поверојатно е токму спротивното.


„Во суштина, желбата за богатство е поврзана со состојба на фрустрација и незадоволство. Среќните луѓе генерално не тежнеат да станат богати“, вели д-р Тејлор.

Колку некој е побогат, толку е поверојатно дека е помалку морален

Иако можеби звучи како клише, сè повеќе истражувања укажуваат на тоа дека колку некој е побогат, толку е поверојатно дека ќе биде помалку морален.

Во едно истражување, психолозите од Универзитетот во Калифорнија, Беркли, откриле дека поединците од повисоките општествени класи се посклони да лажат за време на преговори, да мамат за да освојат награда и да одобруваат неетичко однесување на работа.

Слично на тоа, истото истражување покажало дека овие тенденции најчесто се објаснуваат со фактот дека поединците од повисоките класи имаат попозитивен став кон алчноста.

Од друга страна, некои истражувања покажале дека луѓето од пониските социо-економски групи имаат тенденција да чувствуваат поголемо сочувство кон страдањето на другите луѓе отколку побогатите.


Но, не е само општествената класа таа што може да предвиди колку ќе биде себично нечие однесување.

Истражувањата покажале дека возачите на поскапи автомобили поретко забавуваат поради пешаци или им дозволуваат на други возачи да се вклучат на патот. Едно истражување спроведено од Универзитетот во Невада открило дека шансата возач да забави за да пропушти пешак се намалува за три проценти за секои 738,50 фунти (1.000 долари) колку што вредел нивниот автомобил.

Тука се наметнува прашањето: дали парите ги прават луѓето себични, или себичноста ги прави богатите?

Темната тријада на личносни особини

Според д-р Тејлор, одговорот е дека истите личносни особини што некого го прават себичен, исто така го прават посклон кон стремежот за стекнување богатство.

Овие особини се познати како „Темната тријада“, која ги опфаќа психопатијата, нарцизмот и макијавелизмот.

Меѓутоа, додека истражувањата покажуваат дека луѓето со овие особини тежнеат кон позиции на општествена моќ и стануваат побогати, студиите исто така укажуваат дека тие се помалку среќни.

„Некои луѓе доживуваат состојба на интензивна психолошка одвоеност“, објаснува д-р Тејлор. „Нивните психолошки граници се толку силни што се чувствуваат одделени од другите луѓе и од светот, со недостаток на емпатија или емоционална поврзаност со другите.“


Тејлор вели дека овој „недостаток“, предизвикан од личноста на Темната тријада, ги тера некои луѓе да се обидуваат да ја пополнат празнината преку акумулирање статус и моќ. Тој фактор би можел да објасни зошто стапката на клиничка психопатија е трипати поголема меѓу корпоративните управни одбори отколку кај општата популација.

„Луѓето со нарцисоидни и психопатски особини се интензивно привлечени од богатството. Тие ги третираат другите како предмети кои имаат вредност само ако можат да им помогнат да ги задоволат своите желби. Тие се обидуваат да го надоместат чувството на празнина, обидувајќи се да додаваат нешта на себе за да се чувствуваат покомплетни. Се обидуваат да ја пополнат празнината во себе“, истакнува.

Недостатокот на емпатија, вообичаен меѓу психопатите и нарцисите, го олеснува постигнувањето на таквиот успех.

Богатството не значи среќен живот

Уште полошо е тоа што, како што сугерираат студиите, парите многу малку придонесуваат за зголемување на среќата над одреден праг.

Од друга страна, среќните, сочувствителни луѓе со богат психолошки живот воопшто немаат потреба да стекнуваат огромни количини богатство, ниту пак би имале потребен недостаток на емпатија за да го сторат тоа.

Се разбира, тоа не значи дека сите богати луѓе се зли.

Д-р Тејлор нагласува дека некои луѓе стануваат богати затоа што имаат одлична идеја, се исклучително талентирани или едноставно го наследиле своето богатство, без никогаш да работат за него. Некои богати луѓе, како Бил Гејтс, дури и донираат огромни суми на пари во добротворни цели, наместо да ги натрупуваат како измислениот Ебенезер Скруџ.


Меѓутоа, ако д-р Тејлор е во право, оваа теорија би можела да објасни зошто богатството е негативно поврзано со особини како сочувство и емпатија.

Таа исто така би објаснила зошто некои од најбогатите луѓе во светот постојано тежнеат да имаат сè повеќе, наместо едноставно да седнат и да уживаат во своето огромно богатство.

„Поврзаноста е неопходна за човечката благосостојба. Без поврзаност, човек постои во состојба на постојано незадоволство, без разлика колку е богат или успешен“, заклучува Тејлор.



Спонзорирани линкови

Маркетинг
назад до tocka.com.mk